Prawidłowa dieta to klucz do radzenia sobie z cukrzycą u dzieci. Odgrywa ona dużą rolę w procesie leczenia, niezależnie od typu cukrzycy. Nie polega jednak na samych ograniczeniach. Dobrze skomponowana dieta dla dziecka z cukrzycą powinna być urozmaicona i różnorodna. Jak rozpoznać cukrzycę u dziecka? Jakie daje objawy? Jak po diagnozie komponować jadłospis dziecka?
Dzieci chorują najczęściej na cukrzycę typu 1, jednak niestety coraz młodsze osoby dotyka również cukrzyca typu 2. Czym one się różnią? Cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną, a mechanizm jej powstawania nie został do końca odkryty. Z kolei za wystąpienie cukrzycy typu 2 odpowiedzialne są głównie czynniki środowiskowe związane z niezdrowym stylem życia, jak otyłość, brak aktywności fizycznej oraz nieodpowiednia dieta.
W obu przypadkach, wczesne wykrycie choroby może uchronić dziecko przed groźnymi skutkami powikłań. Jakie objawy powinny nas zaniepokoić?
Przebieg cukrzycy typu 1 jest bardziej gwałtowny, a jej oznaki trudno przeoczyć. Do klasycznych objawów cukrzycy typu 1 zaliczamy:
Cukrzyca typu 2, do niedawna nazywana cukrzycą dorosłych, coraz częściej pojawia się u dzieci. Rozwój tej choroby, szczególnie na początku, może przebiegać bez wyraźnych objawów, dlatego trudniej ją zdiagnozować. Zaniepokoić powinny nas częste napady głodu u dziecka, suchość w ustach, zmęczenie i senność, zwiększone pragnienie oraz infekcje intymne i urologiczne.
Po zaobserwowaniu powyższych objawów należy udać się do lekarza rodzinnego w celu wykonania badania poziomu cukru we krwi, a w przypadku pozytywnej diagnozy, do diabetologa, który ustali schemat leczenia cukrzycy u dziecka.
Diagnoza cukrzycy często wymaga od małego pacjenta dużej zmiany nawyków żywieniowych, a przyzwyczajenie się do nich może zająć trochę czasu. Nasi najmłodsi są wybrednymi konsumentami, którzy zwracają uwagę przede wszystkim na smak i wygląd posiłków, a nie na ich walory zdrowotne. Jednak jeśli poznamy podstawowe zasady żywienia w cukrzycy i wyrobimy w dziecku prawidłowe nawyki, będziemy w stanie dietę swobodnie przekształcać i dostosowywać do upodobań kulinarnych dziecka.
Dieta dla dziecka z cukrzycą powinna być różnorodna i dobrze zbilansowana pod kątem zawartości makroskładników, a więc białka, tłuszczu i węglowodanów, a także witamin i składników mineralnych. Nie powinno się z niej wykluczać żadnych grup produktów. Zaleca się spożywanie posiłków złożonych, to znaczy zawierających węglowodany, białko i tłuszcze.
Do podstawowych zasad diety dziecka z cukrzycą należy spożywanie niedużych posiłków w regularnych odstępach czasu i unikanie długich przerw między nimi. Z jadłospisu należy wykluczyć produkty z białej mąki, produkty tłuste (szczególnie ze szkodliwymi tłuszczami trans), słodycze, słodzone napoje oraz słone przekąski. Należy wybierać produkty bogate w błonnik pokarmowy (pełnoziarniste zboża, warzywa), który zapobiega nadmiernym wahaniom glukozy we krwi, sięgać po tłuste ryby oraz chude mięso i nabiał.
Podstawę jadłospisu dla dziecka z cukrzycą powinny stanowić produkty o niskim indeksie glikemicznym, po spożyciu których następuje powolny wzrost poziomu cukru we krwi. Zaliczamy do nich świeże warzywa, produkty zbożowe z pełnego przemiału, pełnoziarniste kasze, płatki owsiane, razowe makarony i niektóre owoce. Chleb i bułki należą do produktów bardzo lubianych przez dzieci, na szczęście w diecie cukrzycowej nie musimy całkowicie z nich rezygnować. Dzieci chore na cukrzycę powinny spożywać chleb o jak najniższym indeksie glikemicznym, jak będący źródłem błonnika pokarmowego Chleb IG (IG 46), niezawierający mąki Czystoziarnisty Whole & Pure (IG 21,3) czy wypiekany z mąki żytniej z pełnego przemiału Chleb Pełnoziarnisty (IG 38,3). Dzieciom z cukrzycą polecana jest również Bułka Beta (IG 49) z dodatkiem beta-glukanów pochodzących z owsa. To świetny element codziennego jadłospisu najmłodszych, bo kojarzy się z uwielbianą przez maluchy kajzerką, ale w przeciwieństwie do niej, w przypadku cukrzycy nie jest odradzana, lecz polecana. Od czasu do czasu dziecku można również zaproponować dedykowany dla diabetyków Chleb ProBody (IG 33,5). Dla kilkulatków (po 3. roku życia) będzie ciekawym urozmaiceniem diety, gdy podamy go raz na jakiś czas – na co dzień mógłby być za ciężki dla brzdąca. Zawiera on dużą ilość błonnika, dlatego sprawdzi się szczególnie w przypadku starszych dzieci i młodzieży.
Kanapki z pastą z tuńczyka i twarogu, rzodkiewką i ogórkiem, mandarynka.
Składniki /na 2 porcje:
Składniki /na 2 porcje:
Sposób wykonania:
Tuńczyka odsączyć z zalewy. Umieścić w miseczce razem z twarogiem oraz jogurtem naturalnym i rozgnieść razem widelcem. Dodać posiekany szczypiorek, doprawić solą i pieprzem. Dobrze wymieszać. Rzodkiewkę i ogórka pokroić na plasterki.
Bułkę Betę przekroić na pół. Posmarować połową pasty z tuńczyka i twarogu, udekorować plasterkami rzodkiewki i ogórka. W ten sam sposób wykonać drugą kanapkę.
Kanapki podać z cząstkami mandarynki, którą należy zjeść na końcu posiłku. Indeks glikemiczny 1 porcji posiłku: 45.
Zupa jarzynowa z klopsikami z indyka i grzankami
Składniki /na 4 porcje:
Sposób wykonania:
Płatki owsiane zmielić w malakserze (małym pojemniku z ostrzem w kształcie litery S) na mąkę. W misce umieścić mięso mielone, jajko, zmielone płatki owsiane, połowę posiekanego koperku. Doprawić solą i pieprzem, dobrze wyrobić, uformować 20 pulpecików wielkości orzecha włoskiego.
Jeżeli używamy świeżych warzyw, należy je najpierw obrać i pokroić na mniejsze kawałki. W garnku zagotować wywar i wrzucić do niego pulpeciki z indyka. Gotować na niedużym ogniu przez 10 minut. Pulpeciki wyjąć z zupy i przełożyć na talerz. Do zupy dodać warzywa, świeże lub mrożone, i gotować na półmiękko (al dente), ok. 8-10 minut. Na koniec w zupie ponownie umieścić pulpety z indyka, dodać posiekany koperek i gotować jeszcze 2 minuty.
Kromki Chleba IG opiec z obu stron na suchej, rozgrzanej patelni. Podawać z gorącą zupą z pulpetami.
Indeks glikemiczny 1 porcji posiłku: 40.
Omlet z papryką, pomidorem, bazylią i serem
Składniki / na 1 porcję:
Sposób wykonania:
Paprykę pokroić w kostkę. Z pomidora obrać skórkę i pokroić w kostkę. W miseczce rozbełtać jajka, doprawić solą i pieprzem. Dodać poszarpane listki bazylii. Na patelni rozgrzać oliwę i wrzucić paprykę, smażyć 2 minuty, aż papryka lekko zmięknie. Na patelnię dodać pomidora, a następnie warzywa zalać masą jajeczną. Posypać po wierzchu serem.
Omlet smażyć przez 5 minut, aż się zetnie od spodu. Wtedy odwrócić go na drugą stronę i smażyć jeszcze przez 1-2 minuty. Podać razem z Chlebem Pełnoziarnistym(IG 38,3).
Indeks glikemiczny 1 porcji posiłku: 53.
Produkty użyte w inspiracji
