Cukrzyca ciążowa to stan, w którym utrzymuje się podwyższone stężenie glukozy we krwi u kobiety w ciąży. Uznajemy go tylko wtedy, gdy mamy do czynienia z hiperglikemią, która występuje po raz pierwszy w trakcie ciąży. Zdarza się jednak, że cukrzyca typu 2 zostaje rozpoznana, dopiero gdy kobieta spodziewa się dziecka, podczas gdy choroba rozwijała się jeszcze przed zapłodnieniem.
Dlatego to bardzo ważne, by przez cały okres ciąży, jak i po niej, monitorować stan zdrowia kobiety z cukrzycą ciążową oraz zastosować odpowiednią dietę cukrzycową w ciąży. Na czym polega dieta cukrzycowa w czasie ciąży? Co wolno jeść przy cukrzycy ciążowej? Jaki chleb i bułki można jeść bezpiecznie? Piekarnia Cukiernia Putka poprowadzi przez ofertę produktów przyjaznych przy cukrzycy ciążowej.
Cukrzyca zdiagnozowana podczas ciąży oznacza dla kobiety pewne wyrzeczenia i konieczność przestrzegania restrykcyjnych wytycznych w zakresie komponowania i przygotowywania posiłków. Cukrzycy ciążowej nie wolno lekceważyć, w większości przypadków jednak nie wymaga ona poważnego leczenia farmakologicznego.
Ustabilizowanie stanu zdrowia mamy i rozwijającego się płodu można uzyskać, stosując się do kilku prostych zaleceń żywieniowych. Szczegóły diety przyszła mama powinna omówić ze swoim lekarzem prowadzącym.
Cukrzycy ciążowej nie wykryje standardowe badanie krwi wykonywane na początku ciąży. Dlatego rozpoznaje się ją na podstawie badania laboratoryjnego nazywanego doustnym testem obciążenia glukozą (OGTT) lub krzywą cukrową. Przeprowadza się go u wszystkich kobiet w ciąży między 24 a 28 tygodniem ciąży. Należy je wykonać w godzinach porannych, na czczo.
Najpierw określa się poziom glukozy na czczo, następnie ciężarna musi wypić roztwór zawierający 75 g glukozy. Potem kolejno po 60 i 120 minutach od wypicia roztworu mierzony jest poziom glukozy we krwi. O cukrzycy ciążowej mówimy, gdy poziom glukozy osiągnie jeden z kryteriów:
Powodem zachorowania na cukrzycę ciążową są zmiany hormonalne zachodzące w ciele kobiety. Chodzi przede wszystkim o estrogen, progesteron, laktogen łożyskowy i prolaktynę, które są antagonistami insuliny, a więc blokują jej wpływ na tkanki. W wyniku rozregulowania gospodarki węglowodanowej dochodzi wówczas do zaburzeń poziomu glukozy we krwi – jest to hiperglikemia.
Aby go wyrównać, przyszła mama powinna wprowadzić odpowiednie modyfikacje w swoim codziennym jadłospisie. Właściwie skomponowana dieta musi być urozmaicona i zbilansowana oraz bazować na produktach o niskim indeksie glikemicznym, by zapewnić ciężarnej zdrowie, a dziecku – prawidłowy rozwój.
Posiłki powinny być zbilansowane pod względem kaloryczności, ale też właściwych proporcji makroskładników, witamin i składników mineralnych. Zarówno odpowiedni dobór dań, jak i regularność posiłków mają bezpośredni wpływ na utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi.
Przyszłe mamy powinny zadbać o to, by przyjmować posiłki o stałych porach. Najlepiej rozłożyć je na 5-6 porcji spożywanych w 2-3 godzinnych odstępach czasowych, gdzie 3 posiłki główne, czyli śniadanie, obiad i kolacja, przeplatane są mniejszymi przekąskami.
Oto przykładowy jadłospis:
ŚNIADANIE: 2 kromki Chleba Pełnoziarnistego z dodatkami (np. 2-3 plastry chudej szynki, piersi z indyka lub chudego twarogu); warzywa (sałata, ogórek, pomidor); herbata bez dodatku cukru.
II ŚNIADANIE: w formie przekąski, np. odtłuszczony jogurt naturalny z dodatkiem płatków owsianych lub owoc.
OBIAD: zupa-krem z warzyw z dodatkiem grzanek z Chleba Razowego; ryba lub chude mięso, ryż lub 2 niewielkie ziemniaki, surówka
PODWIECZOREK: w formie przekąski, np. kefir, owoc lub garść orzechów.
KOLACJA: sałatka warzywna lub serek wiejski; 1 kromka Chleba Żytniego, warzywa (np. czerwona papryka, surówka z marchwi i jabłka).
Proporcje składników, jak i szczegóły diety cukrzycowej zawsze należy skonsultować z wykwalifikowanym dietetykiem klinicznym.
Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne jest kwestią indywidualną, która zależy od wielu czynników, takich jak wiek, masa ciała czy wzrost, dlatego zalecaną dla siebie liczbę spożywanych kalorii warto skonsultować z diabetologiem.
Ze względu na charakterystykę przebiegu choroby przyszła mama nie powinna omijać żadnego posiłku – w przypadku wystąpienia przykrych dolegliwości, takich jak mdłości, zamiast rezygnować z jedzenia, lepiej zmniejszyć porcję.
Bardzo ważny jest ostatni posiłek, spożywany około pół godziny przed pójściem spać. Może to być na przykład kanapka na bazie Chleba Pełnoziarnistego o niskim indeksie glikemicznym (IG 38,3). Taka przekąska uchroni ciężarną przed wahaniami poziomu glukozy i nagłym spadkiem cukru podczas snu. Aby nieco urozmaicić menu, można wymiennie jeść Chleb IG pszenno-żytni wieloziarnisty o IG 46.
Jakie pieczywo jest najzdrowsze? Na drożdżach czy na zakwasie? Sprawdź>>
Podstawą diety cukrzycowej są węglowodany, które powinny pokrywać 50-55% zapotrzebowania kalorycznego ciężarnej, 30% białka oraz 20-30% tłuszczów. Węglowodany dzielą się na proste i złożone – znacznie lepszym wyborem będą te drugie, które są wolniej trawione w organizmie, dzięki czemu po posiłku nie dochodzi do szybkiego wzrostu glikemii.
Węglowodany złożone znajdziemy w pełnoziarnistym i razowym pieczywie, a także w pełnoziarnistych produktach zbożowych z pełnego przemiału, takich jak brązowy ryż czy tak zwane „grube kasze” (np. kasza jaglana, gryczana, pęczak).
Produkty zawierające węglowodany złożone powinny wchodzić w skład każdego posiłku. Sięgając po pieczywo, warto wybrać takie, które polecane jest osobom z cukrzycą, np. Chleb IG (IG 46), Chleb ProBody (IG 33,5), Czystoziarnisty Whole&Pure (IG 21,3), Chleb Pełnoziarnisty (IG 38,3) czy Chleb Razowy. Wszystkie chleby o niskim IG są dostępne stacjonarnie, jak i online.
Przyszłe mamy, które zmagają się z cukrzycą ciążową, nie muszą również całkowicie rezygnować z pysznych, świeżych bułek na śniadanie. Piekarnie Cukiernie Putka oferują opatentowaną Bułkę Beta (IG 49) z dodatkiem beta-glukanów pochodzących z owsa, które obniżają indeks glikemiczny spożywanego pokarmu.
Beta-glukany to składnik rozpuszczalnej frakcji błonnika pokarmowego, który ma potwierdzone działanie lecznicze, dzięki czemu nosi miano żywności funkcjonalnej. Dla kobiet, które wolą chleb, proponujemy
Chleby o niskim IG w Piekarniach Cukierniach Putka to dobry wybór, jeżeli poszukujemy pieczywa odznaczającego się bardzo dobrym składem, świeżością, wyśmienitym smakiem oraz bezpieczeństwem w przypadku cukrzycy ciążowej.
Znajdujące się w kolorowych napojach, słodyczach czy białym pieczywie węglowodany proste powodują wahania poziomu cukru, dlatego najlepiej je wyeliminować z diety na rzecz zdrowszych odpowiedników. Jadłospis przyszłej mamy powinien obfitować w produkty o dużej gęstości odżywczej.
W diecie przy cukrzycy ciążowej nie ma miejsca na tłustą wieprzowinę, boczek czy konserwy mięsne, zaleca się natomiast spożywać chude mięso, na przykład indyka, cielęcinę czy wołowinę. Można wprowadzić nabiał (jaja, mleko, jogurt, maślanka), ale nie w godzinach porannych, gdyż wtedy szybko podnoszą glikemię.
Warto postawić na zdrowe tłuszcze roślinne, jak dobrej jakości oliwa z oliwek, olej rzepakowy, orzechy. Źródłem zdrowych tłuszczów zwierzęcych są ryby. Dodatek tłuszczów i białka do posiłku obniża jego ładunek glikemiczny.
Jeśli chodzi o owoce, najlepiej wybierać tylko te o niskim IG, na przykład borówki, cytrusy, jabłka, morele, truskawki i maliny. Należy natomiast uważać na soki owocowe, gdyż zawierają dużo cukrów prostych.
W diecie cukrzycowej istotne jest nie tylko to, co i jak często jemy, ale również w jaki sposób przygotowujemy posiłki. Na czarnej liście znajduje się smażenie, które lepiej odłożyć na rzecz gotowania, pieczenia lub duszenia potraw.
Dobór odpowiedniej techniki obróbki termicznej wiąże się nie tylko z obniżeniem zawartości tłuszczu w przygotowanym posiłku. Gotowane produkty zawsze mają wyższy IG niż produkty surowe. Dlatego długość gotowania, tak samo jak stopień rozdrobnienia, podnosi indeks glikemiczny gotowego produktu.
W przypadku cukrzycy ciążowej zaleca się pić przede wszystkim wodę mineralną i źródlaną, można też pić herbatę, ale bez dodatku cukru. Należy natomiast ograniczyć słodkie napoje gazowane oraz wody smakowe. Nie ma przeciwwskazań co do picia kawy, ale lepiej spożywać ją z dodatkiem mleka. Ilość soków owocowych należy ograniczyć do 100 ml dziennie.
Farmakologiczne leczenie cukrzycy w ciąży wiąże się z podawaniem insuliny.
Indeks glikemiczny (IG) to wskaźnik, który określa, jak szybko wzrasta poziom glukozy we krwi po spożyciu danego posiłku. Zarówno indeks glikemiczny, jak i ładunek glikemiczny to dwa niezwykle ważne parametry w ustalaniu jadłospisów dla osób chorujących na cukrzycę typu 2 i insulinooporność oraz inne choroby dietozależne. Więcej o indeksie glikemicznym można przeczytać TUTAJ.
Dobre dla naszego zdrowia są produkty o niskim indeksie glikemicznym, które powoli uwalniają glukozę, dzięki czemu jej stężenie przez długi czas utrzymuje się na niewielkim poziomie. Dzięki temu nie dochodzi ani do hiperglikemii (podwyższonego poziomu cukru we krwi), ani hipoglikemii (obniżonego poziomu cukru we krwi).
Wśród nich znajdziemy wiele rodzajów warzyw, które ciężarne mogą bez obaw spożywać w dużych ilościach, oraz produkty pełnoziarniste, bogate w złożone węglowodany, takie jak chleb z mąki razowej lub żytniej.
Kupując pieczywo, powinniśmy zwrócić uwagę na skład – im krótszy, tym lepszy. W Piekarni Cukierni Putka znajdziemy pieczywo o prostym składzie, niskim IG oraz dużej zawartości błonnika. Podobnie w przypadku makaronu, najlepszy będzie pełnoziarnisty, który jest lepszym wyborem niż pszenny.
Istotną informacją przy wyborze odpowiednich składników diety jest również wskaźnik nazywany wymiennikiem węglowodanowym. Ułatwia on obliczenie zawartości węglowodanów w diecie. Jeden wymiennik węglowodanowy oznacza 10 g węglowodanów przyswajalnych.
W okresie ciąży dobowa ilość WW nie powinna przekraczać 21 jednostek, rozłożonych na wszystkie posiłki w ciągu dnia. Piekarnia Cukiernia Putka podają na swojej stronie www.putka.pl wartość WW dla każdego produktu.
Produkty użyte w inspiracji